Wpis w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ) to poważna konsekwencja dla każdego dłużnika, znacząco wpływająca na jego wiarygodność finansową. Jednym z podmiotów uprawnionych do dokonywania takich wpisów jest komornik sądowy. W artykule wyjaśniamy, w jakich sytuacjach i na jakiej podstawie komornik może wpisać dłużnika do KRZ oraz jak przebiega cała procedura.

Podstawa prawna i obowiązki komornika

Kluczowym aktem prawnym regulującym zasady funkcjonowania Krajowego Rejestru Zadłużonych jest Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. To w niej określono, kto, kiedy i na jakich zasadach podlega wpisowi.

Komornik sądowy jest zobowiązany do dokonywania wpisów w określonych sytuacjach. Obowiązki te wynikają bezpośrednio z następujących przepisów:

• Art. 9 ust. 3 ustawy o KRZ: Stanowi on, że dane dotyczące umorzenia postępowania egzekucyjnego z powodu jego bezskuteczności zamieszcza w Rejestrze niezwłocznie komornik, który wydał postanowienie o umorzeniu.

• Art. 9 ust. 4 ustawy o KRZ: Przepis ten nakłada na komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne obowiązek niezwłocznego zamieszczenia w Rejestrze danych o dłużnikach alimentacyjnych.

Warto podkreślić, że KRZ jest rejestrem jawnym (zgodnie z art. 4 ustawy), co oznacza, że każdy ma dostęp do zawartych w nim danych za pośrednictwem internetu.

Kiedy komornik dokonuje wpisu?

Komornik nie wpisuje do KRZ każdego dłużnika. Ustawa precyzyjnie określa sytuacje, w których jest to jego obowiązkiem.

Bezskuteczna egzekucja świadczeń

Najczęstszą przyczyną wpisu jest umorzenie postępowania egzekucyjnego z powodu jego bezskuteczności. Mówi o tym art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o KRZ. Dzieje się tak, gdy komornikowi nie udaje się odzyskać należności, ponieważ dłużnik nie posiada majątku, z którego można by prowadzić egzekucję, lub majątek ten jest niemożliwy do zlokalizowania. Wpis ma na celu ostrzeżenie innych uczestników obrotu gospodarczego o niewypłacalności dłużnika.

Dłużnicy alimentacyjni

Drugą, szczególnie istotną grupą dłużników, są dłużnicy alimentacyjni. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o KRZ, komornik ma obowiązek ujawnić w rejestrze dane osoby, wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych, a zaległość przekracza okres 3 miesięcy. Wpis ma charakter prewencyjny i dyscyplinujący, a także ułatwia organom państwowym weryfikację osób uchylających się od tego obowiązku.

Jak wygląda procedura i zakres ujawnianych danych?

Procedura wpisu dłużnika do KRZ przez komornika jest w pełni zautomatyzowana i opiera się na specjalistycznych systemach teleinformatycznych.

• Stwierdzenie podstawy do wpisu: Pierwszym krokiem jest zaistnienie jednej z ustawowych przesłanek – prawomocne umorzenie egzekucji jako bezskutecznej lub powstanie zaległości alimentacyjnej przekraczającej 3 miesiące.

• Przekazanie danych do systemu: Komornicy korzystają z dedykowanych programów do obsługi kancelarii. Programy te są zintegrowane z systemem teleinformatycznym KRZ. Komornik za pośrednictwem swojego oprogramowania wprowadza i przesyła wymagane dane dłużnika do rejestru.

• Zakres ujawnianych danych: Dane przekazywane przez komornika do KRZ są ściśle określone w ustawie. Zgodnie z art. 7 ustawy o KRZ, w przypadku bezskutecznej egzekucji, oprócz danych identyfikacyjnych dłużnika i sygnatury sprawy, ujawnia się również kwotę lub sumę kwot wierzytelności niewyegzekwowanych w postępowaniu. W przypadku dłużników alimentacyjnych (art. 8 ustawy) ujawnia się m.in.:

  • Dane identyfikacyjne dłużnika (imię i nazwisko/nazwę, numer PESEL/KRS),

  • Sygnaturę akt sprawy,

  • Wskazanie tytułu wykonawczego,

  • Rodzaj wierzytelności.

• Automatyczne ujawnienie w rejestrze: Po przesłaniu danych przez komornika, wpis jest automatycznie publikowany w Krajowym Rejestrze Zadłużonych i staje się publicznie dostępny.

Dane dotyczące bezskutecznej egzekucji co do zasady widnieją w rejestrze przez okres 7 lat. W przypadku spłaty zadłużenia alimentacyjnego, komornik jest zobowiązany do niezwłocznego usunięcia wpisu z rejestru.

Obecność w Krajowym Rejestrze Zadłużonych może prowadzić do poważnych utrudnień w uzyskaniu kredytu, zawarciu umowy leasingu, a nawet podpisaniu umowy na abonament telefoniczny. Dlatego tak istotne jest terminowe regulowanie swoich zobowiązań.